Drie wijze lessen van Saraswati, Tantrische godin van de flow

Iedere god of godin representeert een eigen, specifiek aspect van het goddelijke. Dat woord ‘goddelijk’ is soms een beetje een lastig, omdat het allerlei associaties in ons oproept met religie. Ik gebruik het woord ‘goddelijk’ niet om iets te (moeten) vereren, maar als verwijzing naar iets dat ín ons is. In de mystieke Oosterse tradities waarbinnen ik werk, zijn afbeeldingen van goden en godinnen in de eerste plaats bedoeld om je te helpen herinneren aan je eigen essentiële kwaliteiten. Je eigen goddelijkheid.

Zo ook Saraswati, de godin van wijsheid en creativiteit. Zij herinnert ons aan onze mogelijkheden om te leren, creatief te zijn, onderzoek te doen en om ons toe te wijden aan onze persoonlijke ontwikkeling. Deze mogelijkheid heeft iedereen. In elk geval: in potentie.

Want soms voelen we ons helemaal niet geïnspireerd, creatief, nieuwsgierig, open of helder. Als dat voor je aan de hand is, kan het aardig zijn om het verhaal van Saraswati hieronder te lezen, en de vragen onder iedere alinea voor jezelf te beantwoorden. Je antwoorden geven je misschien meer helderheid over je koers. Ze werken het sterkste voor je als je ze opschrijft. Enjoy!

1. Maak onderscheid

Saraswati’s naam betekent: ‘degene die ons essentiële kennis (Sara) geeft over onszelf (Sva)’.
Zoals veel Hindoestaanse goden heeft Saraswati een Vahana; een ‘voertuig’ en trouwe metgezel. Saraswati’s vahana is de prachtige, gracieuze zwaan, op wiens rug ze zich over water en door het hemelrijk laat voeren.

De snavel van een zwaan is heel gevoelig. Ze kan er heel helder mee onderscheiden wat ‘goed’ is – dat wat je dient – en dat wat je niet dient. Je vergroot je eigen onderscheidend vermogen, door gevoeliger te worden naar je Zelf. Je eigen lichaam geeft je allerlei signalen; als je iets verlangt, of ergens juist van weg wil bewegen. Dit is iets wat we beoefenen in Tantra. Door goed te leren luisteren naar je eigen interne respons, zal je steeds zuiverder keuzes maken die leiden in de richting van meer geluk en minder lijden.

Kan je onderscheiden…

wie of wat in jouw leven  jou niet (meer) dient? (waar je kramp door ervaart?)
wie of wat in jouw leven juist heel behulpzaam is voor je? (waar je ruimte of stroming door ervaart?)

2. Hou vol, maar stop met hard werken

Saraswati wordt vaak afgebeeld met de Veena in haar handen: een klassiek Indiaas snaarinstrument. Niet alleen omdat ze de beschermvrouwe is van creatievelingen zoals muzikanten, kunstenaars, schrijvers en dichters, maar vooral omdat het leren bespelen van een muziekinstrument veel tijd, aandacht en doorzettingsvermogen nodig heeft. Pas wanneer je een techniek helemaal beheerst, word je vrij om je creativiteit toe te voegen aan je spel, om te improviseren.

Dat is ook het moment om te stoppen met jezelf in een vorm te persen. Om te knarsen en hard te werken. Als je skills op orde zijn: ontspan. Laat je meevoeren met de stroom van het leven, naar waar jouw ‘zin’ je brengt. De goddelijke vonk van creativiteit of inzicht kan alleen daar binnenkomen waar er ruimte is. Meesterwerken ontstaan door te spelen, door je te laten leiden door iets wat groter is dan jij.

Saraswati herinnert je er aan om niet te snel op te geven – omdat oefening werkelijk kunst baart. Ze helpt je om toegewijd te blijven aan je koers.

Waaraan zou jij je meer willen toewijden? Waar wordt jij blij van?

3. Leer jezelf kennen

Saraswati is niet alleen de beschermvrouwe van creatievelingen, maar ook van wetenschappers.
In de traditionele Balinese Tantra is Saraswati de belangrijkste, meest geëerde godheid (en niet Shakti en Shiva, zoals in India). Tantra is een spiritueel pad dat in haar puurste vorm dicht tegen de wetenschap aanligt, omdat onderzoek er zo centraal in staat.

Net als andere mystieke stromingen, leer je Tantra niet uit boeken. Een Tantrika ziet zichzelf als een onderzoeker, die zichzelf en het bestaan leert kennen door het te ervaren. Net als een wetenschapper stelt een Tantrika iedere aanname ter discussie, totdat hij of zij uit eigen ervaring heeft ondervonden dat deze klopt – of niet.

Saraswati moedigt je aan om zelfonderzoek te doen. Om niets zomaar aan te nemen van anderen, maar op innerlijk avontuur te gaan en wijzer te worden door je eigen ervaring. Persoonlijke groei en rijping, jezelf en het leven te leren kennen, is een groot verlangen in ons allemaal.

Waarin zou jij jezelf beter willen leren kennen?