Groene Tara: Compassie in de wereld

Als je me vijftien jaar geleden zou hebben gezegd dat ik me zou toeleggen op het schilderen van goden en godinnen, dan zou ik je heel raar hebben aangekeken. Nu zijn ze niet meer uit mijn leven weg te denken, maar destijds vond ik ze pure aanstellerij.

Ik ben opgegroeid in een tamelijk atheïstisch, wetenschappelijk georiënteerd gezin. Ik ontwikkelde een gezonde dosis wantrouwen tegen de overheersende protestantse mentaliteit in ons dorp. Die ervoer ik als onderdrukkend en polariserend; tegen het agressieve aan: ‘you’re either in, or you’re out’. Als goddeloos importkind met liefde voor kunsten, behoorde ik helaas tot de categorie ‘out’.

Ik heb mezelf als kind een tamelijk dikke huid moeten aanmeten, om niet alsmaar in totale ontreddering en verbijstering rond te hoeven lopen. Die dikke huid beschermde me tegen de eenzaamheid, maar verkleinde ook de mogelijkheid om nog te voelen dat er ook veel goedheid is in de wereld.

Vertrouwen.
Liefde.

Dankbaarheid kon ik al helemáál niet voelen.
Ook compassie was ver weg. Ik veroordeelde de mensen die in mijn ogen ‘kwaad’ deden, keihard.

En toen kwam Tantra…

Als je jezelf niet kunt voelen, is het heel moeilijk om echt te voelen dat je leeft.
Welke richting je op wilt in het leven. Waar het je om te doen is.

En zo kwam het dat ik als 25 jarige mijn leven omschreef als ‘een film die aan me voorbij trekt, maar waar ik zelf niet aan deelneem’. Ik zie mezelf nog zitten op mijn zolderkamertje in Amsterdam; op mijn knieën om aan God (want je weet maar nooit; misschien bestaat die toch!) te vragen of ik alsjeblieft leraren mocht. Leraren die me zouden leren over het leven zelf.

En God bestond. Maar heel anders dan ik dacht. Ze verscheen aan me in de vorm van een goede vriendin die me vertelde over Tantra. Ze gaf zo ongeveer licht en ik dacht alleen maar: ‘dat wil ik ook’.

De eerste dagen van die allereerste Tantra retraite liep ik met een boog om het prachtige altaar met godenbeeldjes heen. Ik voelde me er ongemakkelijk bij, en moest er niets hebben. Logisch; ik verwarde ze met godsdienst. Met hypocrisie: liefde zeggen, kwaad doen.

Maar gaandeweg de week verzachte ik. Ik werd gevoeliger, raakbaarder, door het vele bewustzijnswerk en lichaamswerk dat we deden. Alsmaar opnieuw kreeg ik de boodschap; ‘dit, wat je nu ervaart, is óók ok.’ Zo ongelofelijk anders dan ik ervoer in mijn jeugd.

En langzaam werd mij ook helder dat deze overvloedige, kostbare beelden niet waren bedoeld als een ‘kijk-ons-eens-de-juiste-tantrische-gadgets-hebben’ showoff. Mijn lerares vertelde regelmatig over hun diepere betekenis. De verhalen en mythes achter de goden en godinnen op het altaar bleken vol van intelligentie, en zij raakten mij diep. En zo veranderde mijn snoeiharde oordeel in een grote liefde.

Niet om ‘in te geloven’, maar om te ervaren

Want wat blijkt: ik hoef niets te geloven. Ik hoef ook niets of niemand te vereren. Want iedere god en godin die de (Hindoeistische / Tantrische / Boeddhistische) wereld rijk is, vertegenwoordigd eenvoudigweg een kwaliteit die wij allemaal in ons hebben.

Ik heb de goden en godinnen leren kennen als ‘geschapen naar mijn evenbeeld’.  Tantra bracht me een diepe ervaring: ik ben god. Jij bent god; alles is god. En hoezeer we het contact met die innerlijke essentie kwijt kunnen raken in de rauwheid van het leven; diep van binnen zijn we puur en ongeschonden: goddelijk. Iedereen.

En met deze godenbeelden herinneren we onszelf aan die diepe waarheid van onze onschendbare essentie.
That’s it.

Groeien in compassie

Die wetenschap, dat we allemaal deel zijn van het goddelijke; dat is een ongelofelijk kostbare ervaring in een mensenleven. Want hiermee komen er scheuren en kieren in ons vermogen om onszelf af te sluiten voor de pijnlijkheid en de goedheid van het leven. Het maakt een einde aan ons vermogen om een ander (mens, wezen) of de aarde zelf, te gebruiken voor eigen gewin. Want jouw pijn, is mijn pijn.

De enorme bosbranden in Australië, Noord en Zuid Amerika; ze bestaan niet buiten mij, en ze doen mij persoonlijk pijn. Soms voelt het alsof ik in brand sta. De manier waarop wij in ons rijke Nederland niet bereid zijn om vluchtingen uit kamp Moria op te nemen… waarop we omgaan met de dieren in onze intensieve veehouderij: Auw!

Ik denk dat compassie één van de belangrijkste kwaliteiten is om te ontwikkelen in onze wereld. In mijn ogen ligt gebrek aan compassie ten grondslag aan de grote zelfvernietiging waar we zo druk mee zijn. Als we dit tij werkelijk en blijvend willen keren, dan zullen we moeten veranderen van binnenuit. Want een volgende oorlog – tegen klimaatverandering, tegen kapitalisme, tegen wat dan ook – is gedoemd te mislukken. Net als alle andere oorlogen: want waar winnaars zijn, zijn verliezers. En jouw pijn is mijn pijn.

Toegang tot onze compassie krijgen we niet door te vinden dat we eigenlijk wat meer compassie zouden moeten hebben. We krijgen er alleen toegang toe, door de pijn en andere gevoelens toe te laten die we meestal proberen te onderdrukken.

Dat is makkelijk gezegd, maar niet makkelijk gedaan. We hebben namelijk heel goede redenen om die gevoelens doorgaans niet te willen voelen; we zijn bang dat we ze niet kunnen hebben. Want waarom hebben we anders vroeger zo goed geleerd om ze te onderdrukken?

Ik ben dankbaar dat in deze tijd, waarin de nood zo hoog is, steun en redding ook zo dichtbij zijn. Therapeutische kennis maakt enorme sprongen nu het lichaam onlosmakelijk onderdeel uit mag maken van het genezingsproces. Door heel Europa poppen Tantra scholen als paddenstoelen uit de grond en in iedere stad of dorp vind je wel een mindfulness- of yogaschool.

Innerlijke groei is booming, en daarmee groeit ons vermogen om lief te hebben en om compassie te ervaren. Ik zou zeggen: er is hoop!

Hoe ik Groene Tara schilderde

Het was alweer een hele tijd geleden dat ik Witte Tara schilderde; in wezen dezelfde godin – maar zij vertegenwoordigd net een ander kleur van compassie. Compassie met de ‘smaak’ van moederschap. Groene Tara is eerder een jong meisje, wakker en aanwezig; alsmaar klaar om op te springen zodra ze lijden ziet. Alle Tara’s hebben extra ogen in hun handpalmen en voetzolen, waarmee ze het leed in de wereld kunnen waarnemen.

Mijn schilderijen leiden echt hun eigen leven. De Groene Tara is GROEN, en ze wílde ook alsmaar groen. Als ik binnen zat om aan haar te werken, leek het net alsof de muren op me af kwamen. Dit is dan ook echt een zomers buitenschilderij. Ik schilderde Tara in het prachtige Frankendaelpark bij ons om de hoek, bij Herberg de Dieken in Holten, op een camping in Normandie, ze ging mee op een solo tripje naar een superklein airbnbtje in een dorpje aan het eind van de wereld – en ik schilderde de laatste details in het heerlijke Centre Lothlorien in Frankrijk.

Limited editions van de Groene Tara

Wil jij ook graag thuis herinnert worden aan die warme, hoopvolle kwaliteit van compassie? Doe zoals tantrika’s, hindoe’s en boeddhisten al duizenden jaren doen: creëer plek voor een afbeelding van Groene Tara in je huis. Stel je voor dat je in je eigen spiegelbeeld kijkt, telkens als je haar ziet.

In de video hierboven laat ik je zien waarom ik niet het origineel verkoop, maar wel haar ‘limited editions’: hoogwaardige, kleurechte giclees, in een oplage van 25 stuks.

Mijn vrienden van Re-Art hebben deze prachtige giclees gemaakt, en zij leveren de allerhoogste kwaliteit. Iedere giclee wordt genummerd en gesigneerd. De afmetingen zijn 40 x 50 cm (exclusief lijst).